Otuz yıl öncesine baktığımızda, otomasyona sahip bir ev/çalışma alanı kavramı, aşırı zengin kişilere özgü bir ideal ya da bilim kurgu eseriydi.
Her ne kadar bazı lüks kavramlar daha yüksek maaş alanların hakkı olsa da, 21. yüzyılda ev otomasyonu için birikim yapılabiliyor ve bu sistemler daha makul fiyatlara satın alınabiliyor. 'Zaman yoksulluğu' teriminin giderek daha fazla kullanılmaya başlandığı günümüzde, hem evdeki hem de iş yerindeki otomatik cihazlar bize daha fazla zaman yaratmanın ve vermenin bir anahtarı olabilir.
2023'te otomasyon ne anlama geliyor?
Tanımına baktığımızda otomasyon, basitçe ifade etmek gerekirse, insan çabasına alternatif olarak makinelerin kullanılması, otomatik olarak çalışan bir sistem anlamına gelir. Belirli üretim ihtiyaçlarını karşılamak için gelişen üç üretim otomasyonu kategorisi vardır: sabit, programlanabilir ve esnek otomasyon.
Sabit otomasyonlu üretim, otomatik üretim süreçlerinin ve ekipmanların tek bir ürün türünü üretmek üzere sabitlendiği bir sistem için kullanılan bir terimdir. Sert otomasyon olarak da adlandırılır, üretim sırası alet ve ekipman yapılandırması ile sabitlenir. Ürün çeşitlerini bir kez yerleştirdikten sonra değiştirmek zor olabilir, bu nedenle sabit otomasyon, yüksek hacimli talep ve üretim miktarları olan ürünlerin üreticileri tarafından kullanılır.
Ancak programlanabilir otomasyon, çalışma sıralarını ve yapılandırmaları değiştirmek için komutların sisteme programlanmasını sağlar. Programlanabilir otomasyon sistemleri, farklı miktarlarda üretim yapılmasına imkan verir ve esnek süreci sayesinde toplu üretim çalışmaları için çok uygundur.
Esnek otomasyon, değişen üretim ihtiyaçlarına yanıt veren bir üretim yöntemidir. İnsan operatörler tarafından kontrol edilen ve programlanabilen bilgisayarlı sistemler, aynı anda birden fazla ürün türü ve miktarı üretebilir. Ürün geçişi bilgisayar programlamasıyla sağlandığı için partiler arasında üretimde kesinti yaşanması önlenir. Bu da esnek otomasyonu, özel ve sipariş üzerine üretilen ürünlerin üreticileri için ideal bir seçenek haline getiriyor.
Artık üretim otomasyonunun türlerini biliyorsunuz; şimdi 21. yüzyılda otomasyonun nasıl olduğuna bir bakalım.
Piyasanın önde gelen araştırma ve danışmanlık kuruluşu olan Gartner, 2022'nin otomasyonun yılı olacağını belirtti. Kuruluşların %80'i otomasyona dair yatırımlarını artırmaya devam edeceklerini ve/veya artıracaklarını belirtiyor. Bu konuda akıllı evler, güvenlik, yazılım ve üretim gibi sektörlere yoğunlaşacaklar. Otomasyon, insanların hayatını kolaylaştırmak için ortaya çıkmıştır.
Üretim sanayinde kullanılan otomasyon teknolojilerine baktığımızda, Endüstri 4.0, Nesnelerin İnterneti Endüstriyel Otomasyon, Robotik, Yapay Zeka, Büyük Veri, Bulut, Siber Güvenlik, Gelişmiş Malzemeler ve Katmanlı İmalat, Modelleme, Simülasyon, Görselleştirme ve Daldırma teknolojileri öne çıkar. Bunların tümü birden fazla üretim istasyonunda üretim görevlerini tamamlayan ya da tamamlanmasına yardımcı olan yeni ve gelişmiş teknolojilerdir.
Peki, ev içinde durum nasıl? 'Ev otomasyonu' terimi, evde bulunan farklı teknoloji alanlarını kapsamaktadır. Yakın zamana kadar ev otomasyonu teknolojisi ev içindeki aydınlatma, ısıtma ve soğutma sistemlerinin temel kontrolünü sağlıyordu. Genel olarak Nesnelerin İnterneti olarak adlandırılan bu sistem, her şeyin bir IP adresine sahip olmasını ve bu sayede uzaktan erişilip kontrol edilebilmesini sağlıyor.
Güvenliğimiz konusunda daha rahat olmamızı sağlayan ev otomasyonu sadece kameraları değil, çocuğunuz okuldan eve döndüğünde sizi bilgilendiren, tüm kapıların kilitli olmasından emin olmanızı sağlayan ve çevresel cihazları kontrolünüz altında tutan hareket dedektörlerini de içerir. Çevresel cihazların, ses/görüntü sistemlerinin, güvenlik sistemlerinin, mutfak aletlerinin ve evde kullanılan diğer ekipmanların merkezi kontrolünü sağlayarak kontrolü ve organizasyonu tekrar ev sahibinin sorumluluğuna verir.
Lüks bir yana, ev içindeki otomasyon teknolojisi engelli veya yaşlı insanlara da yardım sağlar. Ev otomasyon sistemleri, belirli bir süre geçtikten sonra makineleri otomatik olarak kapatmak için kullanılabilir. Musluklar, saç şekillendirme araçları, tost makineleri ve ocaklar dahil olmak üzere potansiyel olarak tehlikeli birçok ev aleti bir ev otomasyon sistemine bağlanabilir. Ayrıca, yaşlı ve engelliler için ev otomasyon sistemleri, ailenin ve arkadaşların kaygılarının azaltılmasını ve insanların evlerinde kendilerini daha güvende hissetmelerini sağlar.
Neden buna ihtiyaç duyarız?
İş ve üretimle ilgili olarak, otomasyon devrimi, yenilik yapanlara insan-robot işbirliğine olanak tanıyan tam otomatik makineler yaratma konusunda ilham vermiştir. Makinenin niyetlerini ileten akıllı sürücülerle çalışan bu işbirlikçi robotlar, hakettiği gibi Cobot olarak adlandırılıyor. Bunlar, sıradan ve tekrarlayan endüstriyel süreçleri otomatikleştirmek ve konsolide etmek için tasarlanmış olup, üretim departmanlarının daha önemli görevlere odaklanmasını sağlamıştır.
J. Edward Colgate ve Michael Peshkin tarafından 1996 yılında ortaya atılmasından bu yana, cobot teknolojisi gelişti ve ayak izini genişletti. Universal Robots, UR5 cobot ile pazara liderlik ederken, tek başına 55'ten fazla ülkeye 8.500’den fazla cobot dağıtımı gerçekleştirdi. Çalışanlarla birlikte çalışabilecek ve hızlı yatırım getirisi sağlayabilecek kullanıcı dostu bir robota ihtiyaç duyan bir pazara cevap verdi ve ihtiyaçlarını giderdi.
Cobot'lara enerji üretimi, imalat, sağlık hizmetleri ve daha birçok farklı sektörde rastlayabilirsiniz. Oysa önceki nesil robotlar, aslında insanların yerini almak üzere tasarlanmıştı. Bu, robotların insan olmayan bölgelerde çalışmak üzere yaratıldığı anlamına geliyor. Peki, cobot'lar insanlara yardımcı olmak için tasarlandıysa, ne tür teknolojik gelişmeler yaşandı?
KUKA gibi şirketler, havacılık ve uzay, elektronik aletler üretimi, yiyecek ve içecek üretimi, laboratuvar ve araştırma gibi çok çeşitli sektörlere hitap etmelerini sağlıyor. Robot teknolojisinin sürekli gelişimi, bir cobot'un yapabileceklerinin giderek artmaya devam etmesini sağlamaktadır.
Cobot üretim yardımı
Pozisyonları dolduracak insan sayısından daha fazla işimizin olduğu bir dönemden geçiyoruz. Dolayısıyla, bu durumdan etkilenen şirketler yeterince kazanç sağlayamıyor.
Üretimde cobot teknolojisinin yardımıyla, işverenler ve çalışanlar zamanlarını daha verimli kullanabilecek ve bu da daha iyi zaman yönetimi becerilerine yol açacaktır. Cobot'lar insan gücüne olan ihtiyacı ortadan kaldırmak için değil, daha çok insanlara yardımcı olmak ve cobot'ların yapamayacağı detay gerektiren görevlere konsantre olma fırsatını sunmak için tasarlanmıştır.
İş yerindeki bu etik, çalışanların çok fazla iş üstlenip tükenmişlik yaşamalarının aksine, fiziksel olarak başarılabilir işleri tamamlamalarını sağlar. Cobot'ları kontrol etmek için sürücülerin kullanılması, robotların daha akıllı olmasını ve birçok işi yapabilmesini ve daha fazla kullanılmalarını sağlar.
İşbirlikçi robotların iş ortamına eklenmesi sürdürülebilir bir çalışma ortamı ve istihdam sürekliliği yaratabilir. Çalışanların mutlu olması, personel devrinin düşmesi; artan motivasyon, zaman kazandıran yönetim, becerilerin genişletilmesi ve fabrikanın sıradan sürecinin değiştirilmesi anlamına gelir.
Ev içinde entegre otomasyon
Sanırım cevabınız sık sık olacak ama sizin ya da başkalarının "günde yeterli saat yok" dediğini kaç kez duydunuz? Bu ifade, zaman yoksulluğu terimini oluşturmak için yoğunlaştırılmıştır.
Pandemi süreci, zamanın yoksulluğu sorunlarının birçoğuna büyüteç tuttu. Yaşlılar, güçsüz kişiler ve 15 yaşından küçük çocukları olan ebeveynler bunun etkilerine karşı daha duyarlıdır. Sürekli olarak yapacak çok fazla şeyin olması ve bunları yapmak için yeterli zamanın olmaması hissi olarak tanımlanan zaman yoksulluğunun ciddi ve geniş kapsamlı sonuçları olabilir.
Bu sonuçlar, en nihayetinde evde ve işte daha yavaş üretkenliğe katkıda bulunan zayıf zihinsel ve fiziksel sağlığı içerir. Evden çalışmak işe gidip gelirken zamandan tasarruf edilmesini sağlasa da, 'gizli yük' olarak adlandırılan ücretsiz ve bilişsel çalışma saatleri önemli ölçüde artmıştır.
'Daima açık' olan modern bir kültürde yaşamak, ev ve iş yükünü dengelemenin giderek daha zor hale geldiği anlamına geliyor. Ebeveynlik daha da zor hale gelir ve sosyal mesajlara yanıt verme baskısı yoğunlaşır. Daily Mail, İngiltere'de haftada 5 saatin temizlik yapılarak geçirildiğini belirtiyor. Yemek planlama, pişirme ve yıkama gibi ev işleri için harcanan zaman buna dahil değil. Dolayısıyla, bu tür engeller birçok kişiyi ilgi alanlarını keşfedemeyecekleri ve/veya ekonomik durumlarını yükseltmek için sektöre özgü beceriler geliştiremeyecekleri bir çıkmazda bırakmaktadır.
Akıllı evleri düşündüğümüzde, Tony Stark ve uşağı Jarvis gibi yenilik peşinde koşan mühendislerin ön planda olduğu film sahnelerini hayal ederiz. Uyandırma çağrıları, taze demlenmiş kahve ve belirli zamanlarda açılıp kapanan perdeler. Bunlar abartılı olsa da, birçoğu günlük hayatımızın normal haline entegre edilmiştir.
Alexa gibi arama yapabilen, metin mesajı gönderebilen, hatırlatıcı ayarlamak için programlanabilen, müzik, podcast ve çok daha fazlasını sağlayabilen ürünlerle, Amazon'un Astro ev robotu, gibi icatların 2022'de üretileceğini düşünmek çok mu inanılmaz?
Ev otomasyonu metaforik teraziyi dengeleyebilir mi?
Ev otomasyon sistemleri, temel güvenlik özelliklerinden Astro ev robotu gibi cihazlara kadar gelişmiştir. Bu gibi ev işbirlikçi robotlar, ev içinde huzur ve yardım sağlar. Akıllı Hareket adı verilen yerleşik teknoloji ile robot evinizde gezinir, alışkanlıklarınızı öğrenir ve evinizde kaçınılması gereken yerler veya kişiler konusunda kendini eğitir, sürekli öğrenir ve gelişir.
Günümüzde, iki önemli ev robotu piyasası bulunmaktadır; ev bakım robotları ve sosyal robotlar. Bu cobot'lar ya ev içinde belirli bir işi üstleniyor ya da evdeki bir bireyle etkileşime girerek etkili bir şekilde eşlik eden bir cihaz haline geliyor. Yemek hazırlama, ev işleri, bahçe işleri, çocuk bakımı, yaşlılara yardım, evcil hayvan bakımı, güvenlik ve kişisel hizmetlerle ev içi yaşam biçimini değiştirmeye hazır olan bu robotlar, yaşam biçimimizi önemli ölçüde etkileyebilir ve etkileyecektir.
Amacı refakat etmek olan, otonom sosyal cobot Anki Vector'u ele alalım. Cobot, sahibinin evinde bağımsız bir şekilde gezinebilir, kendi kendini şarj edebilir, sesle etkinleştirilebilir ve soruları yanıtlayabilir.
Teknolojideki bu gelişmeler, günlük yaşamın bizlere yüklediği stresi hafifletmek ve bizi yapmak zorunda hissettiğimiz, toplumun dayattığı gündelik işlerden uzaklaştırmak için tasarlanmıştır.
Aynı şey endüstriyel otomasyondaki gelişmeler için de geçerlidir; bir üretim tesisinde çalışmanın stresini, sıkıcılığını ve bazen de tehlikelerini gidermek için tasarlanmıştır. Çalışanlara kariyerlerini ilerletme, becerilerini genişletme ve seçtikleri bir uzmanlık alanında mükemmelleşme şansı verme potansiyeline sahiptir.
Bir saatten kısa bir sürede kurulan cobot'lar, asgari özelleştirme uygulamalarıyla malzeme taşıma, ürün montajı, paletleme, paketleme, etiketleme, ürün kalite kontrolü, kaynak yapma ve vida, somun takma ve makinelere bakım yapma gibi görevleri üstlenebilir. Cobot'ların kullanımı aynı zamanda çalışanların moralini yükseltmeye, daha fazla istihdam fırsatı yaratmaya ve genel olarak zamandan tasarruf etmeye kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Haftada 4 gün çalışma ile ilgili yapılan tartışmalar ve çalışanların 8 saat mi yoksa 3 saat mi daha verimli olduklarının araştırılmasıyla birlikte, iş yeri otomasyonu potansiyel olarak bu yükü omuzlayabilir.
İnsanların kendilerine yükledikleri stres ve yorgunluğu yöneterek, evde daha fazla otomasyonla birlikte daha fazla zaman yaratabiliyoruz. Kısaca, zaman yoksulluğu birkaç yıl içinde geçmişte kalmış olabilir. Artık kişisel hobilerine, becerilerine, sosyal bağlantılarına ve ailelerine odaklanmak için zamanları olacak daha zengin, daha tatmin edici hayatlar yaratmak ve eşit derecede tatmin olmuş çalışanlar geliştirmek ana hedef olacaktır.